Ποιό είναι τελικά το νόημα της ζωής;

Ερώτηση: Ζούμε, αλλά δεν ξέρουμε γιατί. Για πάρα πολλούς από εμάς η ζωή μοιάζει να μην έχει κανένα νόημα. Μπορείτε να μας πείτε το νόημα και το σκοπό της ζωής μας;

Τζίντου Κρισναμούρτι: Γιατί κάνετε αυτή την ερώτηση; Γιατί ρωτάτε εμένα να σας πω το νόημα της ζωής, το σκοπό της ζωής; Τί εννοούμε λέγοντας «ζωή»; Έχει η ζωή κάποιο νόημα, ένα σκοπό;

Δεν είναι η ίδια η ζωή από μόνη της ο σκοπός, το νόημά της;

Γιατί θέλουμε περισσότερα;

Επειδή είμαστε ανικανοποίητοι από τη ζωή μας- επειδή η ζωή μας είναι άδεια, ανούσια, μονότονη -καθώς κάνουμε το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά- θέλουμε κάτι καινούργιο, κάτι πέρα από αυτό που κάνουμε.

Από τη στιγμή που η καθημερινή μας ζωή είναι άδεια, μουντή, χωρίς νόημα, βαρετή, αφόρητα βλακώδης, λέμε ότι πρέπει ν’ αποκτήσει κάποιο νόημα και γι’ αυτό κάνετε αυτή την ερώτηση.

Σίγουρα ένας άνθρωπος που έχει πλούτο μέσα του, ένας άνθρωπος που βλέπει τα πράγματα όπως είναι και νιώθει ικανοποιημένος με αυτά που έχει, δεν βρίσκεται σε σύγχυση· είναι ξεκάθαρος κι επομένως δεν ρωτά ποιος είναι ο σκοπός της ζωής.

Γι’ αυτόν, και μόνο το να ζει είναι η αρχή και το τέλος.

Η δυσκολία μας είναι ότι, επειδή η ζωή μας είναι άδεια, θέλουμε να βρούμε ένα σκοπό και να παλέψουμε γι’ αυτόν.

Ένας τέτοιος σκοπός στη ζωή δεν μπορεί παρά να είναι δημιούργημα του νου, χωρίς κανένα αντίκρισμα στην πραγματικότητα. Όταν το σκοπό της ζωής τον κυνηγάει ένας ανόητος, νωθρός νους, μια άδεια καρδιά, αυτός ο σκοπός θα είναι και ο ίδιος άδειος.

Επομένως, ο σκοπός μας είναι πώς να κάνουμε τη ζωή μας πλούσια, όχι με χρήματα και όλα τα παρόμοια, αλλά μέσα μας – και αυτό δεν είναι κάτι το μυστηριώδες.

Όταν λες ότι ο σκοπός της ζωής είναι να είσαι ευτυχισμένος, ότι ο σκοπός της ζωής είναι να βρεις το Θεό, σίγουρα αυτή η επιθυμία να βρεις το Θεό είναι μια φυγή από τη ζωή και ο Θεός σου είναι απλώς κάτι το γνωστό.

Μπορείς να χαράξεις το δρόμο σου μόνο προς κάτι που το ξέρεις. Αν φτιάξεις μια σκάλα για να ανέβεις σ’ εκείνο που ονομάζεις «Θεό», σίγουρα αυτό δεν είναι ο Θεός.

Η αλήθεια μπορεί να κατανοηθεί μόνο μέσα στη ζωή και όχι στη φυγή απ’ αυτήν. Όταν αναζητάς ένα σκοπό στη ζωή, στην πραγματικότητα προσπαθείς να ξεφύγεις και δεν καταλαβαίνεις τι είναι η ζωή.

Η ζωή είναι σχέσεις, η ζωή είναι δράση μέσα στις σχέσεις· όταν δεν κατανοώ τις σχέσεις ή όταν οι σχέσεις μου είναι μπερδεμένες, τότε αναζητώ ένα μεγαλύτερο νόημα στη ζωή.

Γιατί είναι οι ζωές μας τόσο άδειες; Γιατί είμαστε τόσο μόνοι, τόσο απογοητευμένοι; Επειδή δεν έχουμε κοιτάξει ποτέ βαθιά μέσα στον εαυτό μας για να τον κατανοήσουμε.

Ποτέ δεν παραδεχόμαστε μέσα μας ότι αυτή η ζωή είναι το μόνο που ξέρουμε κι ότι θα πρέπει, επομένως, να κατανοηθεί σε όλο της το πλάτος και βάθος. Προτιμάμε να δραπετεύουμε από τον εαυτό μας και γι’ αυτό αναζητάμε το σκοπό της ζωής μακριά από τις σχέσεις μας.

Αν αρχίσουμε να κατανοούμε τις πράξεις μας, που είναι οι σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους, με την ιδιοκτησία, με τις πίστεις και με τις ιδέες, τότε θα ανακαλύψουμε ότι αυτές οι ίδιες οι σχέσεις προσφέρουν τη δική τους ανταμοιβή.

Δεν χρειάζεται να ψάξεις. Είναι σαν να ψάχνεις την αγάπη. Μπορείς να βρεις την αγάπη ψάχνοντας την; Η αγάπη δεν μπορεί να καλλιεργηθεί. Θα βρεις την αγάπη μόνο μέσα στις σχέσεις και όχι έξω απ’ αυτές· κι επειδή δεν έχουμε αγάπη μέσα μας, θέλουμε ένα σκοπό στη ζωή.

Όταν υπάρχει αγάπη, που είναι η ίδια από μόνη της αιωνιότητα, τότε δεν υπάρχει αναζήτηση του Θεού, γιατί η αγάπη είναι ο Θεός. Επειδή ο νους μας είναι γεμάτος από τεχνολογικές γνώσεις και από μουρμουρητά προλήψεων, γι’ αυτό η ζωή μας είναι τόσο άδεια και γι’ αυτό αναζητάμε ένα σκοπό πέρα από τον εαυτό μας.

Για να βρούμε το σκοπό της ζωής, πρέπει να περάσουμε από την πόρτα του εαυτού μας. Συνειδητά ή ασυνείδητα, αποφεύγουμε ν’ αντιμετωπίσουμε τα πράγματα έτσι όπως είναι και θέλουμε ν’ ανοίξει ο Θεός για εμάς μια πόρτα που οδηγεί πέρα απ’ αυτά.

Αυτή η ερώτηση για το νόημα, για το σκοπό της ζωής, μπορεί να γίνει μόνο από εκείνους που δεν αγαπάνε.

Η αγάπη μπορεί να βρεθεί μόνο μέσα στη δράση που φέρνουν οι σχέσεις.

(Η ερώτηση έγινε στην 11 δημόσια ομιλία του στο Νέο Δελχί, στις 14 Νοεμβρίου 1948.)

Ο Τζίντου Κρισναμούρτι ήταν Αμερικανο-Ινδός διανοητής και ποιητής.