Η ΩΡΑ ΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ
Δεν έχει νόημα να λες έκανα το καλύτερο που μπορούσα.
Πρέπει να πετύχεις κάνοντας αυτό που είναι αναγκαίο!
Μέρος της προσπάθειας των μαθητών στις εξετάσεις είναι και η αναζήτηση τρόπων και υποδείξεων που θα τους βοηθήσουν να γράψουν σωστά και με σύστημα, με στόχο πάντα ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Ο βαθμός επιτυχίας εξαρτάται απόλυτα από τον κόπο και την προσπάθεια που καταβάλει για την προετοιμασία ο κάθε μαθητής. Όμως, είναι χρήσιμη και κάθε πρόταση που μπορεί να βελτιώσει το τελικό αποτέλεσμα της συνολικής προσπάθειας στις εξετάσεις.
Αποφεύγουμε να διαβάζουμε όλα τα θέματα από την αρχή
Αρκετοί μαθητές μόλις παίρνουν τα θέματα, κοιτάζουν κατευθείαν το τελευταίο θέμα για να διαπιστώσουν πόσο δύσκολο είναι. Αν όντως είναι δύσκολο, τότε απογοητεύονται, και προσπαθούν να γράψουν με άγχος και κατεστραμμένη ψυχολογία, καθώς συνειδητοποιούν ότι δεν πρόκειται να γράψουν τόσο καλά όσο πίστευαν. Ταυτόχρονα χάνουν την αυτοσυγκέντρωσή τους, κάτι που οδηγεί στο να κάνουν επιπλέον λάθη ακόμη και στα ζητήματα που γνωρίζουν.
Κοιτάμε το πρώτο θέμα-ερώτημα και μόνο. Αν είμαστε σίγουροι ότι το ξέρουμε, το γράφουμε και πηγαίνουμε στο επόμενο. Αν δεν είμαστε σίγουροι, κρατάμε κάποιες υποσημειώσεις που θα μας βοηθήσουν αργότερα να το εξετάσουμε, το αφήνουμε και πηγαίνουμε στο επόμενο. Αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται σε κάθε ερώτημα διαδοχικά μέχρι και το τελευταίο.
Σκοπός είναι να απαντάμε πάντα στα θέματα που γνωρίζουμε, χωρίς να μας απασχολούν τα θέματα που ακολουθούν ή όσα δεν γνωρίζουμε να απαντήσουμε.
Έτσι, όταν φτάσουμε στο τέταρτο θέμα θα έχουμε ήδη εξασκηθεί αρκετά με τα προηγούμενα ερωτήματα, ώστε να ανακαλέσουμε γνώσεις και τεχνικές που θα μας βοηθήσουν και στην αντιμετώπιση του “δύσκολου” θέματος. Παράλληλα συνειδητοποιούμε ότι έχουμε ήδη αντιμετωπίσει επιτυχώς αρκετά ερωτήματα, δηλαδή έχουμε και καλύτερη ψυχολογία. Δεν ξεχνάμε επίσης ότι έχουμε ήδη ασχοληθεί με όλα τα θέματα και έχουμε κρατήσει κάποιες σημειώσεις στο πρόχειρο.
Για τη συνέχεια, ακολουθούμε την ίδια τακτική, επιλέγοντας κάθε φορά από τα ερωτήματα που απέμειναν, αυτό που εμείς πλέον θεωρούμε πιο βατό.
Διαβάζουμε κάθε θέμα προσεκτικά, ώστε να κατανοήσουμε πλήρως τι ζητείται
Κάποιοι συνηθίζουμε να διαβάζουμε την ερώτηση και αμέσως ξεκινούμε να γράφουμε, αυτό που νομίζουμε ότι χρειάζεται ως απάντηση.
Ακόμα όμως και κατά τη διάρκεια της απάντησης, χρειάζεται να επιστρέφουμε και να ξαναδιαβάζουμε το θέμα. Έτσι θα σιγουρέψουμε ότι δεν μας ξέφυγε κάτι σημαντικό και βρεθούμε να απαντάμε σε κάτι άλλο διαφορετικό από αυτό που ζητείται.
Δεν χρειάζεται να φτάσουμε στο σημείο, αφού γράψουμε σελίδες ολόκληρες, να διαπιστώσουμε ότι δεν έχουν σχέση με το θέμα και να αναγκαστούμε να τις σβήσουμε, ξεκινώντας πάλι από την αρχή, με περισσότερο άγχος, πίεση και σαφώς λιγότερο διαθέσιμο χρόνο.
Αφού απαντήσουμε κάποιο ερώτημα, διαβάζουμε ξανά πολλές φορές την εκφώνηση, έτσι ώστε να βεβαιωθούμε ότι απαντήσαμε σωστά και όλα τα ερωτήματα αυτής .
Αρκετοί μαθητές μόλις ολοκληρώσουν την απάντηση σε κάποιο ερώτημα προχωρούν στο επόμενο. Αφού παραδώσουν το γραπτό και συζητήσουν με συμμαθητές τους, συνειδητοποιούν ότι έχουν παραλείψει κάποιες απαντήσεις!
Αρκετά ερωτήματα είναι “διπλά” του τύπου, “να αναφέρετε ….. και να εξηγήσετε…”. Κάποιος μαθητής που απορροφάται προσπαθώντας να μην ξεχάσει κάτι και να αναφέρει αυτά που ζητούνται, μόλις τα καταφέρει έχει την αίσθηση ότι ολοκλήρωσε την απάντηση και προχωράει στο επόμενο ερώτημα. Δυστυχώς όμως για αυτόν, παρέλειψε το τμήμα του ερωτήματος που ζητούσε και να “εξηγήσει”.
Αφού λοιπόν ολοκληρώσετε την απάντηση σε κάποιο ερώτημα, δεν είναι κόπος να ξαναδιαβάσετε την εκφώνηση. Εάν αυτά που γράψατε είναι τα σωστά τότε θα αισθανθείτε πολύ καλύτερα για τη συνέχεια. Εάν διαπιστώσετε ότι έχετε παραλείψει κάτι, θα έχετε τη δυνατότητα να το συμπληρώσετε!
Ερωτήσεις που φαίνονται γνωστές και εύκολες, χρειάζονται περισσότερη προσοχή
Συχνά σε ερωτήσεις που μας φαίνονται γνωστές – εύκολες δε δίνουμε την απαραίτητη προσοχή και απαντάμε σχεδόν απερίσκεπτα και γρήγορα. Έτσι όμως ξεφεύγουν ορισμένες λεπτομέρειες της ερώτησης. Μία λέξη που λείπει ή άλλαξε ίσως να διαφοροποιεί όλο το πνεύμα της ερώτησης! Διαβάζουμε λοιπόν με την ίδια σοβαρότητα όλες τις ερωτήσεις, και σκεφτόμαστε καλά τις απαντήσεις, ώστε να είμαστε σίγουροι πως αυτό που γράφουμε είναι πραγματικά αυτό που μας ζητείται.
Χρησιμοποιούμε λειτουργικά το πρόχειρο
Δεν υπάρχει κάποιος κανόνας για το αν πρέπει πρώτα να λύνουμε τα θέματα στο πρόχειρο ή όχι. Κάθε μαθητής διαμορφώνει το δικό του τρόπο. Εάν είναι σίγουρος για την απάντηση μπορεί να απαντήσει κατευθείαν στο καθαρό. Αν όχι, τότε μάλλον θα δοκιμάσει στο πρόχειρο.
Διαβάζοντας ένα θέμα μας έρχονται διάφορες σκέψεις που ακόμα ίσως να μην είμαστε σε θέση να εξακριβώσουμε κατά πόσο και πώς χρειάζονται ή ακόμα και αν σχετίζονται με το θέμα. Προφανώς καλό θα ήταν να γράψουμε αυτές τις σκέψεις κάπου για να μην τις ξεχάσουμε και να μπορέσουμε αργότερα να ελέγξουμε τη χρησιμότητά τους.
Αυτό ακριβώς κάνουμε στο πρόχειρο. Καταγράφουμε και ελέγχουμε τις σκέψεις μας. Έτσι στην έκθεση επιλέγουμε τα επιχειρήματα που θα χρησιμοποιήσουμε, αλλά και τη σειρά με την οποία θα τα παρουσιάσουμε, ενώ στα μαθηματικά, ελέγχουμε με πράξεις, αν οι σκέψεις μας οδηγούν στο ζητούμενο.
Πρέπει να λύνουμε πρώτα ολόκληρο το θέμα στο πρόχειρο και μετά να το αντιγράφουμε στο καθαρό, ή όχι;
Η απάντηση ίσως να γίνει πιο εύκολη, αν θεωρήσουμε το πρόχειρο σαν το θρανίο και σκεφτούμε τον τρόπο που το χρησιμοποιούν οι μαθητές όλη τη χρονιά. Σε κάθε διαγώνισμα έχουν την τάση να μουντζουρώνουν στο θρανίο, να σημειώνουν μία λέξη που τους παραπέμπει κάπου, να κάνουν πράξεις, να γράφουν κάποιο τύπο που ίσως να ξεχάσουν, να ξεκινήσουν την αρχή από μία παράγραφο που σκέφτονται να αναπτύξουν. Πάντως σχεδόν κανένας μαθητής δεν γράφει στο θρανίο ολόκληρα θέματα με σκοπό να τα αντιγράψει μετά στο καθαρό. Κάπως έτσι πρέπει να είναι και η χρήση του πρόχειρου. Δεν χρειάζεται να τα γράφουμε όλα πρώτα εκεί. Γράφουμε στο πρόχειρο ότι και όσα χρειαζόμαστε μέχρι να πάρουμε εμπρός και να είμαστε σίγουροι για την ορθότητα αυτών που θα γράψουμε στη συνέχεια.
Αν δεν νιώθουμε άνετα αλλιώς, τότε ναι, θα χρειαστεί να γραφτούν πρώτα όλα στο πρόχειρο. Η επιλογή είναι φυσικά των μαθητών, αρκεί να μην ξεχαστούν και σπαταλήσουν πολύ χρόνο.
Προσέχουμε την εμφάνιση του γραπτού μας.
Είναι γεγονός πως οι περισσότεροι μαθητές σήμερα, δυστυχώς δεν γνωρίζουν πως πρέπει να γράφουν ένα διαγώνισμα, ώστε να έχει πλήρη και ολοκληρωμένη μορφή. Συνήθως παραδίδονται γραπτά, πολλές φορές ανορθόγραφα, με ελλείψεις και λάθη στη γραμματική, σαφώς μη εμφανίσιμα και αρκετές φορές με ασυναρτησίες και ασύνδετες σκέψεις. Βέβαια δεν υπάρχουν μονάδες για την εμφάνιση του γραπτού, επηρεάζουν όμως σημαντικά τους βαθμολογητές, όπου μέσα στο ‘χάος’ ξεχωρίζει ένα προσεγμένο γραπτό.
Σε αυτήν την κατεύθυνση προσέξτε λίγο τα γράμματα που κάνετε (ιδίως στην πρώτη σελίδα η οποία είναι η βιτρίνα του γραπτού).
Είναι τα σχήματα καθαρά και μεγάλα ή πρόκειται για προχειροδουλειά;
Χρησιμοποιείτε όργανα για να κάνετε σχήματα ή τα κάνετε με το χέρι;
Ξεχωρίζουν οι προτάσεις και οι παράγραφοι στα όσα γράφετε; Μήπως έχετε την τάση να γράφετε και έξω από τα περιθώρια των σελίδων ή να στριμώχνετε τις λέξεις για να χωρέσουν όλα σε μία σειρά;
Και το πιο σημαντικό. Αφήνετε 2-3 κενές σειρές ανάμεσα στα ερωτήματα και τα θέματα για να ξεχωρίζουν.
Εξηγούμε οτιδήποτε κάνουμε
Στην αρχή κάθε απάντησης, πάντα αναφέρουμε πιο ερώτημα αναπτύσσουμε (Θέμα 1β.). Φυσικά και δεν χρειάζεται να γράφουμε τις απαντήσεις με τη σειρά. Μπορούμε να ξεκινήσουμε από το “Θέμα 1γ” να συνεχίσουμε στο “Θέμα 4β” και μετά να επιστρέψουμε στο “Θέμα 1α”. Για αυτό το λόγο είναι σημαντικό να αναφέρουμε ποιο είναι το θέμα που αναπτύσσουμε. Μην θεωρείτε πως είναι υποχρέωση του βαθμολογητή να βρει τί κάνετε και τί εννοείτε.
Αν αργότερα ενώ απαντήσατε στο “θέμα 3β” θελήσετε να συμπληρώσετε κάτι που θυμηθήκατε στο θέμα 2α που έχετε ήδη γράψει προηγουμένως και δεν έχει χώρο, δεν βάζουμε αστεράκια και βελάκια σαν παραπομπές. Επιστρέψτε στο τέλος στο “Θέμα 2α” και συμπληρώστε κάποια παραπομπή όπως “συνεχίζεται μετά το θέμα 3β” ή κάτι παρόμοιο. Μετά το θέμα 2α ξεκινήστε καινούργια παράγραφο και σημειώστε ότι πρόκειται για τη ‘Συνέχεια του ερωτήματος 2α’.
Στην ουσία δεν αφήνουμε τίποτα στην τύχη, βάζουμε τίτλους και αναφορές και προσπαθούμε να κάνουμε τη δουλειά του βαθμολογητή λίγο πιο εύκολη.
Δεν αφήνουμε κάποιο θέμα κενό από απάντηση
Είναι δυνατό να γνωρίζουν όλοι οι μαθητές όλες τις απαντήσεις; Σαφώς και όχι. Αρκετά συχνά σε κάποια ερωτήματα δεν ξέρουμε τί να γράψουμε είτε επειδή δεν διαβάσαμε τη συγκεκριμένη ενότητα είτε επειδή ‘κόλλησε το μυαλό’. Το θέμα είναι πως ακόμα και σε θέματα που δεν γνωρίζετε την απάντηση, σίγουρα έχετε κάποιες ιδέες. Να τις γράφετε.
Αν αφήσετε κάποιο θέμα χωρίς απάντηση, το σίγουρο είναι ότι δεν πρόκειται να πάρετε καμία μονάδα σε αυτό. Αν γράψετε κάτι, που ίσως να θεωρείτε ότι είναι και λάθος, δεν έχετε να χάσετε απολύτως τίποτα! Αν όμως αυτό που γράφετε είναι μέρος της απάντησης, τότε σίγουρα θα πάρετε και τις μονάδες που του αναλογούν.
Όταν τελειώσουμε και με το τελευταίο ερώτημα, δεν φεύγουμε αμέσως
Αφού τελειώσατε, καθίστε λίγο ακόμα. Ηρεμήστε, χαλαρώστε και ρίξτε ακόμα μία ματιά στα θέματα. Κάνετε έναν έλεγχο, αν απαντήσατε όντως σε όλα τα θέματα όπως νομίζετε. Μήπως ξεχάσατε να γράψετε κάποιο θέμα ή κάποιο ερώτημα, ενώ έχετε την εντύπωση ότι το έχετε γράψει.
Αν διαπιστώσατε ότι θέλετε να προσθέσετε κάτι, έχετε το χρόνο για να το κάνετε.
Αν δεν διαπιστώσατε καμία εκκρεμότητα της τελευταίας στιγμής, μπορείτε να αποχωρήσετε ήρεμοι και χαλαροί.
Οι εξετάσεις έχουν τη δική τους φιλοσοφία
Στα σχολεία, δε δίνεται ανάλογη σημασία στις εξετάσεις και τους γραπτούς διαγωνισμούς. Η εξήγηση είναι πως σε αυτά προσφέρονται γενικές και αναγκαίες γνώσεις και δεν πρέπει το σχολείο να στοχεύει αποκλειστικά και μόνο στην επιτυχία στις εξετάσεις. Οι εξετάσεις είναι μέρος της σχολικής εκπαίδευσης και τα σχολεία οφείλουν να προετοιμάσουν τους μαθητές τους όσο το δυνατό καλύτερα και από όλες τις πτυχές για το συγκεκριμένο θέμα.
Ξεκινώντας να απαντάτε στα θέματα που είστε σίγουροι ότι ξέρετε, δεν κερδίζετε μόνο χρόνο, αλλά αυξάνετε την αυτοπεποίθησή σας και τις πιθανότητες να απαντήσετε σωστά και τα δυσκολότερα θέματα!